In Nederland ben je eigenlijk best verwend. Stroom-, gas- of waterstoringen komen zelden voor. Bijna overal liggen de leidingen ondergronds, en het moet gek lopen wil daar iets mee gebeuren.

Een groot deel van de Portugese elektriciteitsleidingen loopt bovengronds, het zal niemand verbazen dat dat nogal storingsgevoelig is. We weten inmiddels dat als het stormt en/of onweert, het niet de vraag is óf de stroom gaat uitvallen, maar wanneer.

Bijvoorbeeld gisterochtend. We werden wakker in een elektriciteitsloos huis. Dat betekent: geen thee of koffie, geen warme douche, geen verwarming. De keuze was snel gemaakt: blijven liggen tot alles weer werkt. Na een half uurtje kwam de stroom terug, en ging ik douchen. Terwijl ik onder de douche stond viel de stroom weer uit, en die kwam niet meer terug. In zulke gevallen halen we het butagasstelletje tevoorschijn, want zonder thee en koffie starten we slecht op. Na het ontbijt zijn we boodschappen gaan doen, en hebben we onderweg ergens koffie gedronken. Gelukkig kan dat hier op elke straathoek. Toen we na een paar uur thuis kwamen deed alles het weer, en dat is het de rest van de dag blijven doen.

Geen haar op ons hoofd die er aan denkt het energiebedrijf te bellen om de storing te melden en te vragen wanneer de boel weer gaat werken. Tot nu toe is het altijd vanzelf weer goed gekomen, want ze weten echt wel dat er ergens een storing is. Soms duurt het 2 minuten, soms een paar uur, maar het komt altijd weer terug.

In januari 2013 stormde het heel hard, er zijn toen in het hele land heel veel bomen omgewaaid. En die zijn door heel veel elektriciteitskabels gevallen. Het energiebedrijf heeft toen de handen vol gehad aan het vervangen van duizenden kilometers elektriciteitskabel. Logisch dat we toen geen stroom hadden, maar ook toen kwam het allemaal gewoon weer goed.

Intussen hadden we overal kaarsjes aan, stond een pan soep op de houtkachel warm te worden, haalden we broodjes uit de vriezer, en lazen we bij het licht van een knijpkat (sinds kort heb ik een ereader, met ingebouwd lampje, erg handig).

Kamperen in je eigen huis, best grappig. Je moet er maar gewoon het beste van maken. Natuurlijk kun je je druk gaan zitten maken, maar ik kan me niet herinneren dat dat ooit iets heeft opgelost!

In 1385 begon men met de bouw van het klooster Santa Maria de Vítoria in Batalha

Er werd ruim 200 jaar gebouwd om het kalkzandstenen gebouw te realiseren. Het is in gotische stijl gebouwd en kent veel versiering door vele torentjes op het dak en de waterspuwers die het klooster rondom versieren.

Noodzakelijk onderhoud

Door invloeden van weer en verkeer is onderhoud noodzakelijk en is men in het najaar van 2013 gestart met de nodige restauratiewerkzaamheden aan en rondom het klooster. Het plein aan de zijde van de Onvoltooide Kapellen is opgeknapt en voorzien van een speciale grindlaag. Het klooster staat gedeeltelijk in de steigers, de toren ziet er weer uit als nieuw. Aan de muur rondom het klooster werken kunstenaars van een lokaal bedrijf, zodat in het voorjaar van 2014 de laatste werkzaamheden afgerond worden.

De Toren van het klooster

Restauratie blijkt hard nodig want het kalkzandsteen is behoorlijk aangevreten waardoor de toren instabiel en gevaarlijk werd. Tijdens de restauratiewerkzaamheden blijkt het ernstiger dan gedacht dus gaan de medewerkers extra voorzichtig te werk om de toren te sparen en de eigen veiligheid te waarborgen. Wanneer alle werkzaamheden klaar zijn, is het de bedoeling dat de toren opengesteld wordt voor publiek. Naast het restaureren, krijgen alle torens en muren een schoonmaakbeurt waardoor alle details weer mooi zichtbaar zijn. Als afrond krijgt alles een speciale behandeling ter bescherming van weersinvloeden.

116 Franse Lelies!

Het werk aan de muur bij het plein wordt door een plaatselijk bedrijf uitgevoerd waar twee lokale kunstenaars bij betrokken zijn, Zira Antunes en Antonio Moreira van Gárgula Gótica. Zij hebben van de gemeente de opdracht gekregen de Franse Lelies van de muur te vernieuwen en te restaureren. Speciaal voor deze klus trokken zij 9 kunstenaars aan die op projectbasis met hen het werk uitvoeren.

Jarenlang versierden de lelies de muur maar door alle invloeden zijn ze afgebroken of vergaan! Het betreft millimeterwerk om alles terug te brengen in de oude staat. Het zijn 116 lelies die nieuw gemaakt worden en dan nog een aantal die gerestaureerd worden.
Eerst is al het cement om de resterende delen van de lelies verwijderd. Deze cementlaag blijkt door de jaren heen de onderliggende kalkzandsteen (deels) en het hout weggevreten te hebben. Kalkzandsteen is juist een steensoort dat moet 'ademen', wat met een cementlaag niet kan. Na het verwijderen van het cement is het restant van de lelie bewerkt zodat het in de toekomst steviger blijft. Het hout dat vaak verrot is. wordt vervangen voor lood. En na het vullen wordt het object opnieuw opgebouwd of gehouwen met kalkzandsteen.

Beschermlaag in de zomer!

Na afronding wordt in de zomer wanneer het droog blijft een beschermlaag tegen algen aangebracht. Het moet 15 dagen achtereen droog zijn omdat de beschermlaag geen contact met water mag hebben om zijn werk zo goed mogelijk te doen. Vandaar een zomer klus, in de winter en voorjaar is het risico op regen te groot.

Bezoek het klooster

Wanneer men in de Batalha is, is een bezoek aan het klooster de moeite waard. Wellicht heeft u de primeur de toren te kunnen beklimmen wat zeker een magnifiek uitzicht over het dorp geeft.

Het klooster is alleen op 1e Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten. Alle andere dagen zijn bezoekers van harte welkom. Op zon- en feestdagen is er tot 14.00 uur gratis entree, daarna en op andere dagen kost een ticket € 6,00. Zeker de moeite waard en vergeet niet de wisseling van de wacht te bekijken bij het graf van de onbekende soldaat uit de Eerste Wereldoorlog.

• Batalha

Een van de leuke dingen van wonen in Portugal is dat je zoveel ruimte hebt. Een nadeel kan zijn dat je die ruimte gaat opvullen met dieren.

Wij hebben dieren en dat weten we. Maar of we nu kenners zijn? We hebben een poes ( Hans) die denkt dat hij een gans is en op het ogenblik samen met moeder gans, die hem geadopteerd heeft, eieren uitbroedt. Helaas hebben we er geen foto kunnen maken. Hans vlucht nog steeds weg als we te dichtbij komen. Jammer genoeg gaat hij niet achter de muizen aan die ook (letterlijk) een graantje meepikken. Ganzen gaan ook niet achter muizen aan, dus waarom zou Hans dat dan wel doen. Maar waar zijn zijn poeselijke instincten dan gebleven? We hopen tenminste dat Hans een Hans is en geen Hansje. We zitten echt niet te wachten op een nestje jonge poezen. Maar omdat we niet dichtbij kunnen komen, weten we dat niet.

De schapen zaten tot gisteren in het hondenhok i.v.m. de modder beneden in de wei en denken nu wellicht dat ze honden zijn. Betekent dat nu ze ook uitgelaten willen worden en moeten ze dan aan een riem? Of moet Loek maar herder worden. We wandelen al geregeld met Chamoor ( de muilezel).

En dan hebben we Bo, de hond, die denkt dat hij een mens is, want hij was drie weken toen we hem kregen. Bo is de baas over de hele beestenbende en over ons.

En wij, wij denken dat we kinderen zijn. En dat we het eeuwige leven hebben.

Prachtige stranden aan de Costa de Prata

Portugal is één van de populairste strandvakantiebestemmingen binnen Europa. Met een kuststrook van maar liefst 832 kilometer is de variatie aan stranden enorm! Met name de Costa de Prata, in het westen van Portugal, is geliefd bij strandtoeristen. Deze kuststreek, ook wel de Zilverkust genoemd, strekt zich uit van Peniche tot aan Porto en kent niet alleen brede zandstranden, maar ook spectaculaire rotskusten.

Het strand van Nazaré is een lang en breed zandstrand, dat in het hoogseizoen erg druk kan worden. Ook onder de Portugezen is dit strand erg geliefd. De zee is redelijk ruig en om deze reden worden hier regelmatig surfkampioenschappen gehouden.

Ook het strand van São Pedro de Moel, nabij Leiria, is een paradijs voor watersporters. De omstandigheden zijn ideaal voor (beginnende) windsurfers, kite-surfers en bodyboarders. Verder kun je prachtige wandelingen maken naar de vuurtoren of het nabijgelegen dennenbos.

São Martinho do Porto ligt aan een schelpvormige baai, waardoor de zee er een stuk kalmer is. Dit kindvriendelijke strand is omringd door heuvels en duinen. Een wandeling langs de hele baai is echt een aanrader. Er zijn verschillende strandtentjes waar je een hapje kunt eten en/of drinken en ook is er een speeltuin voor de kinderen.

Wie wat meer op zoek is naar de rust en de ruimte, kan het beste naar Praia do Salgado. Dit strand bevindt zich tussen São Martinho do Porto en Nazaré in. Het is een langgerekt strand met een vrij ruwe zee. De voorzieningen zijn beperkt maar zomers is de reddingsbrigade wel aanwezig.
Het strand van Foz do Arelho is bijzonder, omdat een gedeelte gelegen is aan de lagune en een ander gedeelte aan de oceaan. Het strand aan zee heeft wat meer golfslag, terwijl het water aan de kant van de lagune wat rustiger is en dus ideaal voor kinderen.

Kortom, de Costa de Prata heeft veel te bieden, zowel voor jong als voor oud!

Toen we jaren geleden de eerste keer Noord Portugal binnenreden vanuit Spanje was er een groot feest in Miranda do Douro. Er hing een sprookjesachtige sfeer door de straatversiering in de vorm van bloemen en verlichting . Het was al 11 uur 's avonds en we moesten nog een plekje vinden voor onze camper, maar ik wilde ook in het gras picknicken met Portugese wijn en brood met worst. Dat plekje kwam later wel. Het was een geweldig feest. Ons eerste feest in Portugal.

Twintig jaar later: Ik heb een boekje gekocht over de feesten en vieringen in Alcobaça en omgeving door het hele jaar heen. Je weet nooit waar dat goed voor kan zijn. Misschien zijn we ooit klaar met werken in de tuin, per slot van rekening. Ik heb even naar de inhoudsopgave gekeken en er staan 130 evenementen beschreven. Doen ze hier dan niets anders dan plezier maken? Was het maar waar, dan zou het land rijker zijn dan het nu is.

Veel van deze feesten hebben een religieuze achtergrond. Vroeger waren deze feesten gerelateerd aan astrologische fenomenen en aan de verschillende jaargetijden. Het oogstfeest, het fruitfeest, lentefeesten, e.d. zijn daar nog voorbeelden van. Later werden deze overgenomen door de katholieke kerk en hadden we het paasfeest, kerstfeest, feest van de Heilige Antonius, de heilige Johannes en tot mijn grote vreugde ook het feest van Sint Amaro, dat op mijn verjaardag valt. Nooit eerder van gehoord en ik wist ook niets van hem, maar dat ik na ruim 60 jaar mijn eigen heilige heb, geeft toch voldoening. Ook al gaat het dan om een feest waar m.n. dieren centraal staan ( het zegenen van de kuddes en de dieren) . Eigenlijk ben ik dat ook gewend. Mijn naamheilige Sint Franciscus is per slot van rekening ook dol op dieren geweest.

Maar nu zit ik met een probleem. Honderddertig feesten! Alleen al in deze omgeving en dan hebben we het nog niet eens over het geweldige feest in Golega in November (een traditionele paardenmarkt), of het middeleeuws festival in Óbidos, die drie weken duren of de feesten in Tomar, of alle privéfeesten. Overal wordt er gegeten en gedronken en gedronken en gegeten. De Portugezen zijn gastvrij dus iedereen kan mee-eten en is welkom. En juist dat maakt het leven hier zo leuk.

Al heel lang scharrelde er in Junqueira iets tussen de stenen bij de terreinmuur. Ik kon nooit zien wat het was, want als ikaan kwam lopen verdween het snel tussen de stenen. Dus nam ik mijn camera mee als ik in de Casas Fruta tuin aan het werk ging, en keek af en toe voorzichtig over de muur om te zien of die scharrelaar weer tevoorschijn kwam, zodat ik er een foto van kon maken. Mijn geduld werd beloond, want ineens zat daar een mooie parelhagedis. Hij was helemaal uit zijn schuilplaats tevoorschijn gekomen. Ik durfde niet te dichtbij te komen, bang dat hij zich weer zou verstoppen, dus de foto die ik maakte was wel aardig maar niet wat ik had gehoopt.

Na een paar weken lukte het eindelijk. De zon scheen, ik kon dichterbij komen, en de hagedis kwam lekker in de zon zitten. Helaas kwam hij deze keer niet helemaal uit zijn schuilplaats tevoorschijn, hoe geduldig ik ook wachtte. Maar dat geeft niks, ik ben heel blij met de foto's!

Op de eerste foto kun je goed zien dat hij nog een beetje aan het vervellen is. En op de tweede foto komt hij net weer uit de buis kruipen, het ziet er heel grappig uit!

Naast alle cultuur en de mooie stranden blijkt Midden Portugal ook een waar fietsparadijs te zijn.

Zus Marian en zwager Frans verkennen dit jaar de omgeving per fiets. En met een beetje conditie en het juiste materiaal blijkt dat prima te doen in deze heuvelachtige omgeving. Zoals zij zelf zeggen: 'Een goede beslissing want met een uitgebreid ontbijt is er voldoende energie de tocht met vertrouwen te beginnen.' Het zijn ervaren fietsers, diverse keren fietsten zij vanuit Nederland naar Zuid-Frankrijk, door Duitsland en naar Praag. Zeg maar, de sportieve tak van de familie.

• Fiets

Lees meer …

Na gedane arbeid (opknappen van de bad- en slaapkamer) gaan we om 6 uur even op bezoek bij de blikslager, waar we een maand geleden wat lekke, zinken emmers gebracht hebben om te laten repareren. We leren steeds meer mensen kennen die nog de oude ambachten uitoefenen. En behalve dat dat heel leuk is, is het ook nuttig. Maar helaas, onze dorpsgenoot heeft de emmers goed opgeborgen en er niets aan gedaan. Hij moet er zelf om grinniken. Ik vertel hem dat ik morgen onze emmer nodig heb. Het gaat om een douche-emmer, waarbij je aan een ketting trekt en dan stort het water over je heen. Naar gelang het water langer in de zon gehangen heeft, heb je warm(er) of kouder water. Maar ondanks mijn redelijke Portugees, kan ik hem niet overtuigen dat dit waar kan zijn. Hij gelooft niet dat ik deze emmer echt nodig heb en gaat dus niet de hele nacht doorwerken. Hij biedt ons een glaasje wijn aan. En nou eens geen vinho caseiro (eigengemaakte wijn), maar een frisse, sterke rode wijn, die mij meteen naar het hoofd stijgt. Hij belooft dat hij de komende week de emmers gaat repareren. Dat hopen we dan maar.

Vervolgens gaan we naar onze vriend Antonio, de timmerman die ons de eerste vijf jaar veel geholpen heeft met onze verbouwing of liever gezegd heropbouw van ons huis en de gastenverblijven. Antonio is nu 74 en nog volop aan het werk. Vroeger spraken we Engels met elkaar, maar de laatste jaren kunnen de gesprekken gemakkelijk in het Portugees. Ook wordt er wijn aangeboden, maar nu wel zelfgemaakte. Uit ervaring weten we dat er niet heel veel alcohol in zit. (In het verleden hebben we wel eens zijn wijn gebruikt (15 liter) om walnotenwijn van te maken, maar dat hebben we hem nooit verteld.) Er staat een pan soep op het fornuis en we mogen onmiddellijk mee-eten en drinken. Het is gezellig en we worden uitgenodigd om de komende zondag te komen op het dorpsfeest. Hoewel er is nauwelijks sprake van een dorp is er wél een kapel en dat is het belangrijkste om feesten te kunnen geven. Allemaal aan lange tafels lunchen en daarna een wedstrijd met driewielers, maar dan wel voor volwassenen. We gaan beslist naar het feest, maar zullen niet meedoen met de wedstrijd. Dat lijkt me slimmer. Antonio gaat voor ons een kastje opknappen en och, die emmers krijgen we ook nog wel eens.

Een Portugese specialiteit is marmelada, een dikke gelei gemaakt van kweeperen. Lekker op brood, of met een stuk kaas bij de borrel.

De kweepeerboom in de tuin van Casa Limão gaf heel veel vruchten dit jaar. Zonde om daar niks mee te doen, dus ik ging met een paar kilo kweeperen de keuken in om zelf marmelada te maken. Het is op zich niet moeilijk; je moet alleen veel geduld hebben, want de prut moet uren koken, en je moet regelmatig roeren. Tijdens dat proces verandert de kleur van lichtroze naar donkerrood.

De belangrijkste eigenschap van kweeperen is dat ze heel veel pectine bevatten, wat er voor zorgt dat het uiteindelijk zo'n hele dikke gelei wordt. Dus geen gedoe met jam die niet dik wil worden, zou je denken. Er moest ook nog een enorme hoeveelheid suiker in, dat vind ik altijd vreselijk want dan proef je de vrucht zelf niet meer, dus doe ik er altijd wat minder in. Na een uur of 4 deed ik wat prut op een koud schoteltje en dat werd goed stijf. Het smaakte heel zoet, naar mijn smaak veel te zoet, maar daar kon ik niks meer aan veranderen.

Ik had een pan vol, dus ik kon heel wat vormen vullen. De volgende ochtend keerde ik een vorm om in de verwachting dat daar een stevige, mooi gevormde gelei uit zou komen. In plaats daarvan liep de prut er even hard weer uit als het er in was gegaan. Alleen het bovenste laagje bleek dik, de rest was nog vloeibaar. Dus heb ik alles weer teruggedaan in een pan, weer pruttelen en roeren, maar helaas: de volgende dag bleken de vormen wederom gevuld met vloeibare prut.

Toen was ik er klaar mee! Ik vond het toch veel te zoet, en ik had geen zin om er nog meer tijd en energie in te steken. Ik heb de hele handel in de afvalemmer gegooid. Als ik 's marmelada wil eten koop ik het wel. En volgend jaar maak ik gewoon kweeperentaart , en ga ik kweeperen inmaken. Ik kijk er nu al naar uit!

• Kaas
• Marmelada
• Casa Limão

In Midden Portugal ligt een aantal rivieren die niet alleen schitterend zijn maar waar je ook nog eens op kunt kajakken.

De Zêzere rivier is een van de mooiste in deze regio. Het kristalheldere water en de sterke stroming maken deze afdaling een van de meest populaire. De stroming komt van de hoger gelegen stuwdam bij Castelo do Bode. De Tejo (of Taag) is de grootste Portugese rivier en heeft weinig stroming, is over het algemeen rustig en toegankelijk voor iedereen. Peddelen geblazen dus!

De Nabão rivier is minder bekend, maar niet minder interessant. Het is een kleinere, kronkelende rivier met een grotere diversiteit van flora en fauna. Deze rivier is vanwege de (sterke) stroming alleen bevaarbaar per kajak tussen maart en juni.

Kajakken op de rivieren is een van de sportieve activiteiten in dit gebied en de moeite waard. Naast actief bezig zijn, geniet je ook nog eens van de schitterende omgeving vanaf het water.

Afgelopen september trokken wij er met familie op uit om een leuke tocht te maken. Je hebt de keuze uit verschillende afstanden en moeilijkheidsgraden. Wij kozen voor een tocht van 10 kilometer, waarvan een deel over de Zêzere en een deel over de Tejo. De start is in Constância bij Barquinha ou Chamusca, ten oosten van Tomar. Eerst krijgen we een korte instructie door eigenaar/instructeur Pedro hoe je moet kajakken, want niet iedereen is ervaren, voor sommigen van ons is het zelfs de eerste keer. Allemaal voorzien van een zwemvest en wat drinkwater gaan we 'op weg'. Met zijn tweeën in de kajak en peddelen maar. Halverwege is een rustpauze ingelast, die kan de bemanning van mijn kajak wel gebruiken. Wij blijken het meest trage team, maar wel met de meeste lol. Bovendien zie ik de familie niet dagelijks, dus ook een mooie gelegenheid om af en toe even bij te praten. Maar ja, daar raakt dan ons ritme weer van ontregeld. We genieten van de pauze met appels en biscuits voor wat nieuwe energie en het geweldige uitzicht op het Castelo de Almoural.

Bij het eindpunt aangekomen, helpt iedereen elkaar aan en op de kant, inclusief kajak. Met een busje worden we weer teruggebracht naar het beginpunt waar onze auto's staan. Voordeel is dat je waardevolle zaken kunt inleveren bij de organisatie en deze niet in de auto hoeft te laten of mee te nemen in de kajak. Zelfs geen fototoestel, want de instructeur gaat mee als gids en maakt onderweg foto's van de groep die je na een dag per e-mail krijgt thuisgestuurd.

Meer weten: Descidas em Kayak

• Tomar
• Zêzere
• Nabão
• Tejo
• Sport
• Kajak